15.04.2021

Тау-кенді және көмір өнеркәсібіндегі жер қойнауын пайдаланушыларға авариялық-құтқару қызметін Қазақстан Республикасында тау-кенқұтқару қызметтері жүзеге асырады

Шұғыл жағдайларда персоналды іс-қимылдарға оқытудың ұқсас әдістері бар тау- кенқұтқару қызметтерінің көбісі унифицирленген типті аспаптарды, аппаратураны, техниканы, жабдықтар мен құралдардың басқа түрлерін қолданады.
Өздерінің күнделікті жұмысында тау-кенқұтқарушылар, соның ішінде әртүрлі аумақтық жарыстарда алынған теориялық және практикалық машықтарды өңдей отырып, шұғыл жағдайларда жұмысқа теориялық және практикалық даярлықпен айналысады.

Жарыстар тау-кенқұтқару қызметі бөлімшелерінің ең ірі алаңында (Қарағанды қ.) жылына бір рет өткізіледі, оған Қазақстан Республикасының барлық ықылас танытқан тау- кенқұтқару қызметтері және қалыптасуларының өкілдері мен командалары шақырылады.
Тау-кенқұтқарушылардың ұлттық жарыстарының мақсаты – ол тау-кенқұтару жұмыстарын жүргізген кездегі кәсіби шеберлікті жетілдіру, қызмет көрсететін кәсіпорындардың арасында тау-кенқұтқарушының мәртебесін насихаттау, тау-кенқұтару жұмыстарын жүргізудің тәжірибесімен, машықтарымен және алдыңғы технологияларымен тәжірибе алмасу.
Жарыстар үш кезеңде өтеді. Бірінші кезең – «Тау-кен қазбаларын барлау және зардап шегушілерге көмек көрсету» кешенді мақсатынан тұрады.

Екінші кезең – «Өртті сөндіру», жоғары қауіптілік жағдайларында жану ошағын жою. Өртпен күресуде әртүрлі әдістерді өңдеу.

Үшінші кезең – «Тау-кенқұтқару эстафетасы», онда құтқарушылардың физикалық төзімділігіне басымдылық беріледі.

Қазіргі таңда инновация ретінде беткейлік тау-кенқұтқару полигонын қолданады, Қазақстанда оған ұқсастары жоқ.
Полигонның құрылысы бірнеше жылдардың ұзақтылығында жүзеге асырылды және тау-кенқұтқару жұмыстарының спекторын кеңейту үшін жаңа технологиялық модульдармен және механизмдермен толықтырылуда. Ашық ұлттық жарыстардың шеңберінде полигонда бірнеше рет Ресей Федерациясының тау-кенқұтқарушылары және Польша елінің бақылаушылары қатысты.

Полигон, беткейдегі әртүрлі құрылыстардың (әртүрлі қиысудағы тау-кен қазбасының көлбеу және тік модульдерін, тау-кен бекітпесінің әртүрін, түтін камерасы, магистральді суқұбыры, әртүрлі тау-кен жабдықтары, механизмдер және басқалар) тізбектелген жиынтығын құрайды.

Жерасты қазбаларындағы аварияларды жоюда пайда болатын әртүрлі ықтимал жағдайларды моделдеуге полигон септігін тигізеді.

Полигон төбесіндегі биік қарау алаңының бар болуы, тау-кенқұтқарушылардың іс- қимылдарына фото және бейне түсірілімдер жасауға септігін тигізеді.

Көрермендердің үлкен санын жұмылдыруға септігін тигізетін едәуір көріністі және эмоционалды іс-шаралардың бірі ол эстафетаның қорытынды кезеңіндегі жарыстарды өткізудің кезіндегі және жүйелі түрдегі жаттығулар үшін полигон қолданылады.
Эстафетаның әр кезеңінде белгілі бір уақыт өлшемінің ағымында, авариялық жағдайларды жоюдың әртүрлі механизмдерімен, аспаптарымен және әдістерімен жұмыс істегенде алынған машықтары тексеріледі.

Жарыстардың төрелік алқасы бірнеше шарттар бойынша командаларды, соның ішінде қатысушылардың техника қауіпсіздігін сақтауын, тапсырмаларды тиянақты және шапшаң орындауын бағалайды.
Тау-кенқұтқарушылардың дайындық деңгейіне төрелік құрамның жоғары талаптары жарыстардың масштабына ғана тиісті емес, өмірге қауіпті және жарамсыз ортада тау-кенқұтқарушылардың жұмысының ерекшелігімен себепші болады.

Әлбетте, тау-кенқұтқарушылардың жарыстарын өткізудегі басты мақсат – ол тау- кенқұтқарушылардың тәжірибелік дайындық жүйесіне қажетті түзетулерді енгізу.
Одан басқа, ұлттық жарыстардың қорытындылары бойынша оларды халықаралық жарыстарға іріктеу және дайындалуы үшін үздік командаларды және үздік құтқарушыларды анықтау болып табылады.
Әртүрлі жарыстарда тау-кенқұтқарушылардың алған командамен жүйелі жұмысы, тұрақты оқуы, жаттығулары және тәжірибесі жақсы нәтижелер әкелді. IMRC-2018 ж. Екатеринбургте өткен халықаралық жарыстарда «Көмір» Қазақстан тау- кенқұтқарушыларының командасы, бірінші рет Ресейде жалпыкомандалық есепте үшінші жүлделі орынды иеленді.

Тау-кенқұтқарушылардың жарыстары – бұл жақсы тәжірибе алмасу, өзін өзі тексеру және таныс емес жағдайларда өздерінің қабілеттерін көрсету, яғни қорытынды нәтижеде тау-кенқұтқару жұмыстарының қауіпсіздігін жоғарлатады.

«IMRB -2021» Халықаралық тау-кенқұтқарушылардың конференциясында «Қазақстан Республикасының авариялық құтқару қызметтерінің ассоциациясы» ЗТБ төрағасының м.а. В.С.Кравченконың баяндамасынан ақпараат *.